مقدمه ای مختصر

به نام خدا
هر فضای کالبدی به منظور در بر گرفتن فعالیتی معین و برای پاسخگویی به نیازها و خواسته های استفاده کنندگاه پدید می آید وشکل آن علاوه بر مشروط شدن توسط عوامل مزبور ، تحت تاثیر عوامل متعدد دیگری از جمله ویژگی های محیط طبیعی ، مصالح و امکانات فنی ، فرهنگ حاکم بر جامعه و خلاقیت طراحان قرار می گیرد .
بنابراین شکل هر فضای کالبدی عوامل مزبور را در زمان پیدایش هنگام توسعه و تغییر پذیری خود ، منعکس می کند .
به همین ترتیب یک شهر که در برگیرنده فعالیتها و کار کرد های بسیار متنوع و پیچیده ای است ، نه تنها نمی تواند از خصوصیت تحرک و تغییر پذیری پدیده های اجتماعی تاثیر نپذیرد و از نتایج و عواقب ان برکنار باشد ، بلکه همواره برای تامین فضاهای مناسبی برای کارکردها و فضاهای نوین ، تغییر شکل های لازم را می پذیرد و به پای تحولات اجتماعی حرکت می کند .
هریک از شهر ها و سکونت گاه های قدیمی ما ، گنجینه فرهنگی با ارزشی به شمار می آید که نمایانگر روند تاریخ حیات اجتماعی جاری آن است و هر یک از عناصر و فضاهای آن گویای بخشی از ویژگی های اجتماعی_فرهنگی جامعه است که با بررسی شناخت ان می توان به زوایا و ابعاد غیر مدون و ناشناخته ای از تاریخ اجتماعی این سرزمین پی برد .
به همین ترتیب نوع و چگونگی فضاهای عمومی و تجمع مردم در هر شهر می تواند گویای میزان و نحوه شرکت مردم در اداره جامعه و به عبارت دیگر چگونگی و محدوده فعالیتهای سیاسی_اجتماعی در جامعه باشد .
بافت شهر های قدیمی این سرزمین که تا قرن چهارده هجری ضمن پشت سر نهادن فراز و نشیبهای بسیار ، همراه با تحولات اقتصادی_اجتماعی از تحرک و رشدی کمابیش موزون و متعادل برخوردار بود، در برابر دگرگونی ها و تحولات سریع اقتصادی_اجتماعی و به ویژه در برابر ورود تکنولوژی مدرن ، تغییر هنجار های اجتماعی و عدم آگاهی و کفایت طراحان و برنامه ریزان در گذشته .
مطالعه و بررسی ویژگی های کالبدی و کارکردی شهر های قدیمی کشور، علاوه بر آن که می تواند برخی از زوایای مبهم و ناشناخته تاریخ و فرهنگ کشور را آشکار و تاحد قابل توجهی کمبود منابع و اسناد مدون تاریخ اجتماعی و هنر این مرز و بوم را جبران کند ، می تواند زمینه مناسبی را برای اتخاذ تدابیر و روش هایی برای احیا این بافت ها فراهم آورد تا در پرتو آن ، حیات اجتماعی جاری در آنها سامان یابد و امکان جلوگیری از ویرانی فراهم آید تا شاید چنین گنجینه ها و ثروت های فرهنگی عظیمی که به هیچ وجه امکان جایگزینی آنها توسط هیچ پدیده و فضایی وجود ندارد ، به حیات خویش ادامه دهند .
برگرفته از کتاب تاریخ مختصر شهر و شهرنشینی در ایران (حسین سلطان زاده)