یادداشت تخصصی با موضوع “شهر هوشمند” در روزنامه آفتاب یزد- دکتر سولماز رضایی

یادداشت تخصصی با موضوع “شهر هوشمند” در روزنامه آفتاب یزد- دکتر سولماز رضایی
۳۰ مرداد ماه ۹۶
لینک یادداشت در روزنامه آفتاب یزد

شهر هوشمند

D-tower برجی است ١٢ متری که در سال ٢٠٠٣ در شهر Doetinchem هلند طراحی و ساخته شده و در نوع خود فلسفه و ساختار بسیار جالبی دارد. این برج از طریق یک شبکه کامپیوتری منسجم که با تمام ساکنین شهر در ارتباط است و نیز پرسشنامه ای که همه افراد به صورت کاملاً امن و خصوصی می توانند به آن پاسخ دهند، احساسات مختلف و تغییر حالات روحی افراد مبتنی بر ارزش های مادی و معنوی را سنجیده و برآیند آن را به صورت تغییر رنگ خود در چهار حالت مختلف شامل: رنگ زرد (ترس)، رنگ سبز (نفرت)، رنگ قرمز (عشق) و رنگ آبی (خوشحالی) نشان می دهد. شاید چنین ساختار های هوشمندی در ابتدا مقوله ای تفننی به شما آیند اما از نگاهی دیگر آغازی است برای حرکت به سوی شهر هایی که نیاز ها و احساسات شهروندان خود را درک کرده و پاسخی مناسب و درخور به این نیاز ها می دهند. چرا که انسان موجودی است هوشمند و تنها در بستری هوشمند می تواند به زیست آرمانی خود دست پیدا کند. بستری که آن را “شهر هوشمند” می خوانند.

تا کنون تعاریف متعدد و بعضاً پیچیده ای در مورد «شهر هوشمند» ارائه شده است. اما به واقع یک شهر هوشمند چه شهری است؟ پاسخ به این سوال کاملاً تابع مخاطبی است که این پرسش را مطرح می کند و می توان به این موضوع از زوایای مختلفی نگریست. اما در یک بیان کلی شهرهوشمند شهری است که ازتکنولوژی های هوشمند و تجزیه وتحلیل داده ها برای بهینه سازی عملکرد شهرها، به اشتراک گذاری اطلاعات بامردم، رشد اقتصادی و بهبود کیفیت زندگی و رفاه شهروندان استفاده میکند. به عبارتی هنگامی که از یک شهر هوشمند سخن میگوییم، ما یک محیط شهری را توصیف میکنیم که قادر به پاسخگویی به نیازهای ساکنان خود به صورت مناسب و به موقع باشد.

برای رسیدن به استاندارد های یک شهر هوشمند، شهر نیاز دارد تا به مثابه یک موجود زنده اطلاعات لازم از پیرامون خود را به دست آورد تا با تجزیه و تحلیل آن ها بتواند تصمیمات درستی اتخاذ کند. چشم وگوش یک شهر هوشمند سنسورها هستند و مغزآن شهروندان هستند. یعنی نیازِ شهروندان مشخص میکند ازداده های به دست آمده توسط ابزار های رصدِ هوشمند در سطح شهر چگونه می توان به صورت بهینه استفاده نمود.

مفهوم شهر های هوشمند مفهومی به نسبت جدید است. کارشناسان معتقدند حرکت در مسیر ایجاد شهرهای پایدار و محدودیت هایی که در روش های سنتی رسیدن به آن وجود داشت، باعث به وجود آمدن مفهومی جدید به نام شهر هوشمند گشت. به عبارت بهتر شهر هوشمند اهداف و آرزوهای شهر پایدار را خواهد داشت اما در نیل به این اهداف از راهکار های مبتنی بر تکنولوژی هوشمند بهره می جوید.

حال باید دید اهمیت حرکت به سمت ایجاد شهرهای هوشمند چیست و این شهر ها قرار است چه نیاز هایی را از شهروندان برطرف سازند.

به گفته سازمان بهداشت جهانی، ۵۴ درصدازکل جمعیت جهان درسال ۲۰۱۴ به جمعیت شهری اختصاص یافته واین رقم تا سال ۲۰۲۰ هرسال حدود ۲ درصد افزایش خواهد یافت.

این رشد به این معنی است که در آینده شهرها باچالشهای فراوانی روبرو خواهند بود، از جمله ترافیک و معظلات حمل و نقل شهری ونیاز به تامین انرژی کافی برای پاسخگویی به تقاضای جمعیت های روبه رشد. تحقیقات انجام شده توسط مجموعه  Juniper Researchنشان می دهدکه در آینده ای نه چندان دورتوانایی شهر برای ارائه انرژی تجدید پذیر، درکنارابزارهای موثر برای ذخیره انرژی، به طور فزاینده ای مهم و حیاتی است.

همچنین با توجه به روند افزایشی که در مسیر شهر نشینی در سراسر جهان وجود دارد، شهر ها تبدیل به مجموعه های عظیم اقتصادی شده اند که ساکنان آن طیف وسیعی از تخصص ها و مهارت های مورد نیاز برای رسیدن به یک توسعه اقتصادی پایدار را کسب کرده اند. شهر هوشمند می تواند ساکنانش را به جهت ایفای نقش خود در یک اقتصاد پایدار هدایت نماید.

اما در این مسیر چالش های زیادی برای شهر ها در راه تبدیل شدن به “شهر هوشمند” وجود دارد. هزینههایکلانبرایبهبود زیرساختهای لازمونرمافزارها،بسیاریازدولتها و حکومت ها را در این راهمجبوربهمشارکتعمومیوخصوصیخواهد کرد.

بر اساس آخرین نظریه مدیریت شهری بر پایه فناوری اطلاعات و ارتباطات، ‌شش زمینه اصلی شهر هوشمند شامل موارد ذیل می باشد:

• دولت هوشمند(Smart Governance)

• شهروند هوشمند (Smart Citizen)

• محیط زیست زندگی (Smart Environment) و محل زندگی (Smart Home) هوشمند

• اقتصاد هوشمند(Smart Economy)

• حمل و نقل هوشمند (Smart Mobility)

• انرژی هوشمند (Smart Energy)

 در کنار مفهوم شهر هوشمند بیان مفهومی تحت عنوان «اینترنت اشیاء» یا IOT ضروری است چرا که این دو وابستگی متقابلی با یکدیگر دارند. عبارت اینترنت اشیا، برای اولین بار در سال ۱۹۹۹ توسط کوین اشتون مورد استفاده قرار گرفت. او جهانی را توصیف کرد که در آن هر موجودی چه جاندار و چه بی جان مثل همه اشیاء بتوانند اطلاعات و داده هایی را از طریق شبکه سراسری اینترنت یا شبکه های داخلی ارسال نمایند.این مفهوم می‌تواند به‌سادگی ارتباط یک گوشی هوشمند با تلویزیون باشد و یا به پیچیدگی نظارت بر زیرساخت‌های شهری و ترافیک. این شبکه بسیاری از دستگاه‌های اطراف ما را در برمی‌گیرد. بنابر این با توجه به انتظاراتی که از یک شهر هوشمند می روند استفاده از چنین شبکه ای اجتناب ناپذیر است.

شهر های هوشمند می توانند مشخصه های فراوانی داشته باشند که به ۱۰ نمونه از آن اشاره می گردد:

• سیستم هوشمند مدیریت پارکینگ: شهرآینده به لطف پارکینگ های هوشمند، برای شهروندان خود زندگی راحت تری رابه ارمغان می آورد. سیستم هایی وجود خواهد داشت که با کمک آن ها شهروندان دیگر وقت خود رابه دنبال یک مکان برای پارک صرف نخواهند کرد وشهرکمترآلوده خواهدشد. برای مثال باکاهش میانگین زمان لازم برای پارک یک وسیله نقلیه از ۱۵ تا ۱۲ دقیقه می توان میزان تولید CO2 رادر شهری مانند بارسلون به میزان ۴۰۰ تن کاهش داد.

• سیستم هوشمند مدیریت حمل و نقل: احتمالاً نیازی به صبر کردن برای استفاده از این ویژگی نیست. چرا که اکنون در بسیاری از شهر هاسیستمهایحملونقلعمومیبه یکدیگرمتصل می باشند. این ویژگی اجازه خواهد داد تا در استفاده از وسایل مختلف حمل و نقل عمومی به صورت هماهنگ عمل نمود و اطلاعات لازم را بی درنگ به دست آورد.

• سیستم هوشمند مراقبت های پزشکی: بعضیازمشاورههایپزشکیدیگرضروری نیست. سیستم های مانیتورینگی برای بیماران وجود دارد که پزشکان اطلاعات لازم در خصوص مواردی مانند فشار خون یا قند خون را از بیمار به صورت لحظه ای دریافت می کند.

• سیستم هوشمند مدیریت ترافیک: سیستم ها و فر ایند هایی بر جاده ها نظارت می کنند که در مورد بهترین مسیرها به رانندگان اطلاعات مفیدی می دهند. همچنین مدیریت چراغ های راهنما به منظور کاهش تراکم حجم ترافیک در ساعات مشخصی از روز بر اساس داده های دریافتی، از خروجی های چنین سیستمی خواهد بود.

• شبکه های هوشمند انتقال انرژی: این شبکه ها براساس میزان تقاضا برای مصرف، مقدار لازم برق راتامین میکنند. به این ترتیب بهره وری نیرو به حداکثر میرسد. بعضی از شهرها مانند مالاگای اسپانیا این سیستمها راآزمایش میکنند.

• سیستم هوشمند مدیریت روشنایی شهری: چرا در وقتی در خیابانی ترددی و فردی وجود ندارد باید بابت روشنایی شهری در آن نقطه انرژی به هدر رود؟ چنین سیستم هایی، شدت نور روشنایی شهری رابسته به افرادی که دراطراف هستند تنظیم می کنند.

• سیستم هوشمند مدیریت زباله های شهری:همه مکانهادر سطح شهر یک نوع یا مقدار یکسانی زباله تولید نمی کنند. باظروف هوشمند و یک سیستم مدیریت ناوگان خوب، می توان درجمع آوری زباله ها بسیارکارآمد ترعمل نمود.

• سیستم هوشمند نگهداری شهر:
  شهروندان درحال حاضر قادر به تکیه بر سیستم هایی خواهند بود تا از طریق گوشی های هوشمند خود هرگونه آسیب درعناصرشهری را به مدیریت شهری اطلاع دهند.به این ترتیب همه چیزسریعتر تعمیر میشود.

• سیستم هوشمند مدیریت تاکسی:

 با اتصال مدیریت ناوگان تاکسیرانی با مسافران، شهروندان می توانند تاکسی مورد نیاز خود را با استفاده از یک برنامه کاربردیرزروکنند. سیستم محلی سازی بدون نیاز به تعامل انسان، نزدیکترین تاکسی را جهت ارائه خدمت به مشتری مطلع خواهدکرد.

• سیستمهای هوشمند نماد دیجیتال: تبلیغات شهری طراحی شده برای شهروندان می توانند فرصتی برای ارائه خدمات باشد. درآینده مشتریان فرصت خواهندداشت تا ازطریق بیلبورد ها کالا و خدمات مورد نیاز خود را خریداری کنند.