همایش ملی تحول در صنعت و ساختمان

دکتر سولماز رضایی در همایش ملی تحول در صنعت و ساختمان، برند سازی و جذب سرمایه که با حضور ۳۰۰ نفر از مدیران مسئولین عالی رتبه و اساتید دانشگاه در مورخه ۲۶ خرداد ۱۳۹۴ در هتل پارس مشهد برگزار گردید به ایراد سخنرانی پرداخت.  موضوع این سخنرانی “نگهداشت طبیعت با خانه های پایدار و شهر های پایدار” بود که گزیده و سرفصل های مطالب ارائه شده در این سخنرانی به شرح ذیل می باشد:

  • مفهوم ایرانیزه شده توسعه پایدار شاید در قالب یک شعر آشنا قابل خلاصه شدن باشد: دیگران کاشتند و ما خوردیم . . . ما بکاریم و دیگران بخورند

• توسعه پایدار یعنی بودن در عین توجه به بودن دیگر آیندگانی که تو شاید آن ها را نبینی

• اگر محیط زیست را یک کل زنده در نظر بگیریم به این نتیجه می رسیم که یک عامل مشخص موجب آلوده شدن بخش یا تمامی از آن نخواهد شد و عوامل گوناگونی بر پیکره این زنده در حال حیات تاثیرات مثبت یا منفی می گذارد. ضمن این که پیامدها و معضلات ناشی از آلودگی های محیط زیست در نقاط مختلف و نیز تحت شرایط متفاوت، کاملا متغیر است.

 

تعریف توسعه پایدار در گذشته:

فرایندی که طی آن جوامع مختلف با عبور از مراحل تکاملی کم و بیش یکسان و تحمل دگرگونی هـای کیفی و کمی، از شرایط اولیه عقب ماندگی و توسعه نیافتگی به جوامع توسعه یافته تبدیل می شو

تعریف توسعه پایدار در گذشته:

• فرایندی که طی آن جوامع مختلف با عبور از مراحل تکاملی کم و بیش یکسان و تحمل دگرگونی هـای کیفی و کمی، از شرایط اولیه عقب ماندگی و توسعه نیافتگی به جوامع توسعه یافته تبدیل می شوند

• دیروزیان توسعه پایدار را خود محور و در جهت خود می دانستند و در این تعریف جای آینده خالی است

• توسعه پایداررابطه متقابل انسان ها و طبیعت در سراسر جهان است.

• توسعه پایدار مدیریت استفاده از منابع و هدایت سرمایه گذاری ها و سمت گیری علم، ‌دانش و پژوهش به سمتی است که هر اتفاقی در جهان بر مبنای حفظ این کره خاکی با تمام ظرفیت های خود برای آینده باشد

• در توسعه پایدار، انسان، محور توسعه و مستحق بهداشت، زندگی سازنده و در هماهنگی با طبیعت است

 

اصول کلی توسعه پایدار:

• توجه به استفاده از منابع تجدیدپذیر مثل انرژی خورشید و باد

• استفاده کم‌تر از انرژی‌های تجدیدناپذیر و آلوده‌کننده مثل سوخت‌های فسیلی

• توجه به نسل های آینده

• توجه به محیط زیست، کاهش آلودگی آن و نیز توجه به چرخه‌های زیست‌محیطی و اکوسیستم ها

محیط زیست و معماری

تاثیر مداخله انسان در طبیعت و نقش صنعت ساختمان سازی

• استفاده از منابع

• ایجاد آلودگی صوتی و آب و هوایی

• تحمیل زباله و نخاله های ناسازگار با طبیعت به طبیعت

• تخریب لایه اوزون

• تخریب اکوسیستم ها

• و . . .

در حقیقت چنانچه مبنای نظری معماری و ساخت و ساز تغییر نکند ما به جنگ با طبیعت برخاسته ایم.

معماری پایدار به آینده نظر دارد

 

هدف معماری پایدار:

• «طراحی و نگه داری ساختمان برای آینده»

• «طراحی و ساخت جهت انجام خدمات طولانی و مفید»

• یعنی آنگونه طراحی کنیم و طوری بسازیم که مساکن و ساختمان های ما از ما به یادگار بماند

• در توسعه پایدار این تنها منابع و انرِی نیست که انتقال پیدا می کند. ما هنر، فرهنگ، تمدن و منش و روش را نیز به یادگار می گذاریم.

• فرض کنید خانه طباطبایی ها و بروجردی ها در کاشان نبود؟؟؟ مدرن سازی از کجا وارد ساختمان شد

• شروع به کاربرد آهن ورزیده و مشتقاتش عامل شروع دوران مهندسی نوین در صنعت ساختمان

• ورود مهندسی سازه به دانش معماری پس از انتشار بسیار سریع آهن ورزیده توام با کشف بتن مسلح در صنایع ساختمان سازی

• مصرف افراطی منابع اولیه تولید ماده و انرژی و افزایش چندین برابری تولید آلودگی های زیست محیطی ناشی از صنعت ساختمان نسبت به سال های پیش از قرن نوزدهم

• نیم نگاهی به آنچه در صنعت ساختمان در سه قرن اخیر روی داده است

• یادمان نرود پس از کشاورزی ساختمان دومین صنعت قدرتمند جهان است

 قرن نوزدهم

• دغده ایجاد «بازده» فراوان و سود کافی

• انگیزه: موثر بودن و کارایی

• شعار: سرعت در تولید، پیشرفت سریع، زندگی ماشینی

• مشکلات: مصرف افراطی منابع اولیه انرژی و مصالح، بدون در نظر گرفتن آینده

• اتفاق مهم: رشد شهرنشینی، تخریب اکوسیستم ها

 قرن بیستم

• بشر پا در مرحله شکوفایی در صنعت گذاشت. پلها، برج ها،‌تونل ها متولد شدند و مسئله این بود. نگهداری از ساختمان هایی که برای آن ها هزینه های بسیار صرف شده بود.

• کیفیت جای خود را در ادبیات صنعت باز کرده بود. و نیاز به ساختن ساختمان هایی با عمر طولانی احساس می شد.

 قرن بیست و یکم

انسان دغدغه اصلی اش را حفظ محیط زیست و کم نمودن مداخلات غیر مسئولانه خود در چرخه حیات قرار داد و این سوال مطرح می شود که چگونه بسازیم که مرگ بنا نداشته باشیم و در صورت تخریب یک بنا این مواد به گونه ای باشد که آرام و نرم به چرخه محیط زیست بازگردد بدون ایجاد کوچکترین تنشی

 

طراحی بر پایه نگه داری و تخریب

• توسعه یک برنامه نگه دارنده برای سازه و معماری

• طراحی اجزا به صورت قابل تعویض و قابل دسترس

• اجتناب از کاربرد مصالح شیمیایی و سمی که برای نگه داری آینده و برای محیط خطرناک است

دو روش پایدار جهت ساختارهای معماری

• ساختار دایمی: ساختاری با کیفیت بسیار بالا و عمری طولانی است که با مصالحی ساخته شده که می تواند در ساخت و ساز آینده دوباره به کار آید. همانند پل سی و سه پل اصفهان و یا پل فابریسیوسدر رم که با مصالح محلی، سنگین و بنایی ساخته شده اند و استحکام بسیار بالایی دارند

• سازه موقتی: این سازه ها جهت ساختمان های ارزان تر، با طول عمر کوتاه تر به کار می آیند و مصالح آن ها لزوما حداقل ضرر را برای محیط زیست دارند؛ همانند پل های طنابی عشایر ایران و یا اقوام اینکاو یا پل های چوبی موقت روستاییان لرستان

• در راستای اهداف توسعه پایدار و ایجاد کمترین آلودگی ناشی از صنعت ساختمان در محیط زیست

۱- معماری، انعطاف پذیر و قابل تطبیق با شرایط محیط و نیازهای ساکنان آن باشد

۲- مصالح مورد استفاده بومی و قابل بازگشت به محیط باشد

نتیجه کلی تدابیر پایداری در مورد ساختمان های آینده

• موثر و کارا باشند: از مصالح قابل برگشت به محیط استفاده شود، قابل استفاده مجدد باشند و در فرایند طراحی و ساخت حداقل انرژی را مصرف کنند.

• قابل نگه داری باشند: اجزا بتوانند جایگزین شوند یا به محیط بازگردند و یا دوباره مورد استفاده قرار گیرند.

• تطبیق پذیر باشند: بتوانند به نیازهای متغیر و بارهای متغیر در زمان های متغیر در طول زندگیشان جواب دهند.

• تحت یک برنامه ریزی کلی جهت ساخت، نگه داری و تخریب باشند.

• اجزا باید به صورت انعطاف پذیر، در دسترس و با قابلیت به روز شدن طرح گردند.

• در مصالح مصرفی، ساخت، برنامه نگه داری و تخریب، تا حد امکان از مواد سمی و تخریب کننده محیط زیست، استفاده نگردد و تا حد امکان بومی ساخته شوند.

• اقتصادی نیز باشد.