مطلوب سازی فضاهای شهری برای حضور بانوان

مطلوب سازی فضاهای شهری برای حضور بانوان

به قلم دکتر سولماز رضایی

به نقل از شورا آنلاین

http://shoraonline.ir/News/12408.html

شهرهای امروزی با وجود برخورداری از امکانات بیشتر نسبت به گذشته گاه در تامین این بخش از نیازهای ساکنان خود ناتوان مانده اند.

شهرها این متراکم ترین سکونتگاه های انسانی عناصری گوناگون را در خود جای داده اند، اما به طور کلی برآیندی از مجموعه بناها و فضاها محسوب می شوند. از میان فضاهای موجود، فضای شهری بیشترین ارتباط را با مردم و محیط زندگی برقرار کرده و نقش به سزایی در هویت بخشی و ایجاد احساس آرامش در شهروندان دارد.

شهرهای امروزی با وجود برخورداری از امکانات بیشتر نسبت به گذشته گاه در تامین این بخش از نیازهای ساکنان خود ناتوان مانده اند. امروزه عواملی چون تمرکز بالای جمعیت و فعالیت های خارج از مقیاس انسانی موجب فاصله گرفتن آرامش و امنیت از فضاهای شهری شده است. طراحی نامناسب فضای شهری در کنار عوامل اجتماعی و فرهنگی سبب شده که این فضاها در مواردی نه تنها موجب آرامش نگردند بلکه تشدید کننده آسیب های اجتماعی محسوب شوند. بسیاری از کارشناسان معتقدند ایمنی شهرها منوط به وجود امکان استفاده تمام گروه های سنی – جنسی از فضاها بوده و تفاوت های سنی و جنسیتی در ساختار شهرها می باید مورد توجه قرار گیرند..

ساخت وساز و برنامه ریزی های شهری نادرست استفاده اقشار مختلف جامعه از فضاهای شهری را تحت تاثیر قرار می دهد، به طوری که گاهی به خاطر نبود توجه کافی سالمندان، معلولان، کودکان و زنان از زندگی مطلوب شهری محروم می مانند. در این میان زنان به سبب محدودیت های اجتماعی و فرهنگی موجود در کشور عمدتا امکان بهره مندی از فضاهای شهری را ندارند. از سوی دیگر این فضاها عموما فضاهایی مردانه بوده و به سبب ویژگی های کالبدی خود امکان حضوری ایمن را برای زنان را فراهم نمی سازند. در نتیجه عدم حضور زنان در فضاهای عمومی صرف نظر از کاهش پویایی و سرزندگی شهرها، تحرک، شادابی و سلامت زنان شهری مورد آسیب قرار می گیرد. با در نظر داشتن دو مولفه اساسی کالبد و جان فضا می باید نسبت به مناسب سازی فضاهای عمومی شهری برای حضور زنان اقدام نمود.

مناسب سازی فضاهای عمومی شهری از جهت کالبد و جان فضا برای فراهم سازی زمینه های حضور زنان با تاکید بر چهار ویژگی مطلوبیت دسترسی، آسایش، استفاده و فعالیت ها و همچنین اجتماعی بودن صورت می گیرد. زنان در انتخاب فضاهای مورد استفاده بسیار نکته سنج و سختگیر بوده و به ویژه بر جنبه های امنیتی حضور در فضا متمرکز می شوند. طراحی فضا به گونه ای که تامین کننده دید کافی بوده و نیز حضور افراد را تشویق نماید، می تواند راهکاری مناسب در برنامه ریزی شهری محسوب گردد. راهکار دیگری که به ویژه در کشور ما مورد توجه قرار دارد، طراحی فضاهای شهری صرفا برای استفاده زنان است که در حال حاضر عموما به شکل بوستان نمود یافته است.

زنان به سبب محدودیت-های اجتماعی، فرهنگی و نیز قوانین مذهبی حاکم بر جامعه در مقایسه با مردان امکان حضور کمتری را در فضاهای عمومی شهری دارند. در واقع فضاهای موجود عموما برای استفاده مردان طراحی شده و نیازهای خاص زنان در آنها نادیده گرفته شده است. این عدم توجه موجب شده که سلامت زنان شهری چه از جنبه جسمی و چه به لحاظ روحی مورد تهدید قرار بگیرد. اگرچه ساختار شهرهای ما بر محوریت حضور مردان شکل گرفته است اما هیچگاه برای اصلاح دیر نیست.